İsveç i tanıyalım

Yaptığım gözlemler sonucu anladım ki İsveç hakkında bilgi sahibi olmayan sayısı maalesef  çok fazla .Üstüne üstlük İsveç ve İsviçre yi karıştırıyorlar ki en sinir olduğum olay. Şimdi hep beraber tanıyalım isterseniz .Hem belli mi olur belki  günün birinde yolunuz düşer .Hatta umarım herkesin yolu bu güzel ülkeye düşer  !
İsveç , Norveç ve Danimarka dan oluşan İskandinav ülkelerinden biridir .9.5 milyon insan yaşar ,kışlar soğuk ve uzun yazlar sıcak ama kısadır .Dünyanın refah seviyesinin en yüksek olduğu 6. ülkesidir ama intahar oranının oldukça yüksek olduğu ülkedir.  Yüzölçümü Türkiye nin yarısı kadardır ama tamamında yaşamak mümkün değildir. Avrupa birliği ülkesidir ;shengen vizesi ile gidilir  ama Kronu kullanmaktan vazgeçmemişlerdir. Nato ya üye değildirler , demokratik ülkedirler ama  anayasal monarşi ile yönetilirler . Çok ciddi bilgiler verdim sıkılmışsınızdır.O zaman biraz da yaşam ve sadece İsveç te görebileceğiniz , sadece İsveç te yaşanabilen olaylardan bahsedelim .
Garip bir aydınlık karanlık dengesi içinde yaşıyorlar .Tıpkı YüzüklerinEfendisindeki " Orta Dünya " gibi fantastik bir yer.Yılın yarısı az ışık yarısı resmen haram geceler ... Hemen başlarken söylemiş olayım yok efendim çevre bilinci ,insan hakları , sosyal demokrasi gibi konularda üstünüze gelecek olurlarsa sakin olun sihirli sözcükleri söyleyin. Güneş ışığı ! İşte bir İsveçliyi yer ile yeksan edeceğiniz sihirli sözcük bu güneş ışığı  :)

İsveç' te tabii ki İsveç ce konuşulur

Amaaa İsveçlilerin %97 si  çok çok iyi İngilizce konuşabilir. Hatta bu konu hakkında ingilizlerin biraz küfürlü bir söylemi varmış.  "F*** Swedish " diye başlayıp bizden daha iyi İngilizce konuşuyorlar , diye devam ederlermiş. Biraz İngilizce , Almanca biliyorsanız hayatınızı çok rahat  geçirebilirsiniz .Ülke anadilleri  olan İsveççeyi 2009 da resmi dil olarak kabul etmişler , garip değil mi ?
...
İsveç çöpleri yakıt olarak kullanır.Ülkede üretilen çöpten daha büyük kapasiteli bir dönüştürme tesisi olduğu için Norveç ten çöp ithal ediyor .Millette ne komşular var , düşünsenize ; biri  Norveç diğeri Finlandiya ! Bir de bizimkiler geldi aklıma  :)
...
İsveç , dünyada petrolü bırakıp bio-yakıta geçme kararı alan ve uygulamaya başlayan ilk ülkedir.

Kışlar  felaket zorlu , zorluğu da geceleri çok uzun  olmaasından kaynaklanıyor.  Ama öyle böyle değil . Şöyle ; sabah 08:30 da ancak gün doğmaya başlıyor .Saat 14:00 de  bir bakıyorsunuz gece olmuş hatta zifiri karanlık . Buna paralel mekanlar da erkenden kapanıyor . Herkes çok erken işe başladığından erkenden de mesaileri bitiyor .Şehirde bir başkent havasından çok kırsal bir yerdeymiş havası oluyor .

Eğitim - okul

İsveç ' liler dünyanın en uzun süre eğitim alan halkları .Tam 25 sene sürüyor . Finlandiya nın eğitim sisteminin aynısı burda da görülüyor .Henüz ilkokulda iken donmuş gölde çocukları  açık havada ders yaparken görebilirsiniz .Maksat doğa sevgisini ,hayvan sevgisini,  hayatta kalabilme bilgisini çocuk yaşta verebilmek. Okul demişken her lise eğitimi alan öğrenci her ay 187 usd kadar para yardımı alıyor bunun dışında zaten eğitim tamamen ücretsiz . Ülke eğitimde iyi olduğu gibi gençleri teşvikte de çok iyi  mesela Avrupanın en çok patent alan ülkesi  . Hayallerinin peşlerinden gitmeleri için sonsuz destek veriyorlar.  Nepal de İsveçli bir delikanlı ile konuşmuştum , lise öğrencisi imiş 1 yıl ara verip asya ya gezmeye gelmişti. Tek başına geldiğini söylememe gerek yoktur herhalde :)

İsveç'te doğum izni tam 480 gün ve babalar da bunun 60 gününü kullabiliyorlar . O yüzden sokaklarda bebeleri gezdiren bir çok babaya rastlarsınız.Gayet adilane bir olay bence . Hatta adamlar olayı aşmış evcil hayvanınız dahi doğum yapsa azami 6 aylık doğum izni var . Şaşırdınız mı ? Devam edelim o zaman eğer bebek arabası ile toplu taşıma aracına binerseniz ücret ödemenize gerek yok . önemli hatırlatma ; yollarda cici bebekler göreceksiniz  ama sakın ola sevmeye kalkmayın bundan ebeveynler hiç hoşlanmadığı gibi neden buna kalkıştığınızı da anlamıyorlar . Bebek görünce mıncıklamak bize mahsus bir hareket unutmayın !
...
Dünyada meclisinde en çok kadın milletvekili olan ülke  %43 ü kadın müthiş ama şaşırmadık :)
...
Sıkı durun devletin resmi Twitter hesaplarından @sweden hesabını her hafta rastgele bir İsveçli yönetiyor  . Ülkemizle arayı fazla açtık biliyorum :( Şaşırmalara devam o zaman :)

...

Alakasız ama aklıma gelmişken yazayım ; musluktan  su içebilirsiniz  , kaynaktan geliyor oldukça lezzetli üstelik bu ülkede su bedava yani alo iskicim sular kesildi demedikleri gibi suya para ödemiyorlar . Şistt kıskanmayın ezer geçeriz ,  onlar kıskansın bizi :))

.....

İsveç nüfusunun büyük bir bölümü Ateisttir.
İsveç , dünyada fakir ülkelere en çok yardım eden ülkedir. Yıllık gelirinin % 1 nden fazlasını bağışlarmış . Gelirlerinin çok yüksek olduğunu hatırlatırım .
Tabii her şey güllük gülistanlık değil :( ülkedeki trafik kazalarının büyük bölümü geyikler yüzünden oluyor .Aman dikkat , şehir içinde bile uyarı tabelalarını görebilirsiniz.
...
İsveç te "system bolaget " denilen bir alkol satış merkezleri var . Devletin kontolündeki bu merkezler hafta içi  19 a kadar  açık , pazar asla açılmıyor .  3.5 oran ve üstü alkol başka hiç bir yerde bulamazsınız aklınızda olsun.

İsveç i bilmiyor olabilirsiniz ama markalarını tanıyor ve kullanıyorsunuz , neler mi bunlar ?

İkea , Volvo, H&M, Spotify, Skype ,Tetrapak, Scania , Ericsson, Ariston, SKF rulmanlarını işiniz yoksa bilmezsiniz ama dünya daki nerdeyse tüm rulmalar SKF dir . İlk aklıma gelenler bunlar oldu .Şimdi ne alaka saydın yazdın da ne oldu demeyin ülkenin nüfusu 9.5milyon demiştim taaa yukarılarda hatırladınız mı ?
Sadece İsveç te yaşanabilecek bir olayda ülkede iki kişi özel araç ve özel şoför kullanır .Bunun birini kral kullanır diğerini yalnızca özel günlerde devletin başındaki yönetici kullanır. Bir de şöyle demişlerdi ; Stockholm de kahvenizi içerken yan masanızda içişleri bakanı oturabilir , otobüste yanınızda sağlık bakanını görebilirsiniz . Şaşırdınız mı  ?  Ülkenin velihaht prensesi bizim kaldığımız hostelin olduğu adadaki üniversitede okuyormuş ve okula bisiklet ile geliyormuş. Şaşırmalara devam o zaman :)

İsveç 'te diyelim ki bir restoranda rezervasyon yaptınız , bütün masalar dolu kral gelse bile üzgünüz yerimiz yok der geri çevirirlermiş ,  korkmayın o masa sizindir.

...

İsveç'te insanlar Ferrari ,  Porshe kullanıp aracından iner ikinci el mağazına girer alışveriş yapar , kimse kimseye tepeden bakmaz. Hatta İsveç te kimse size bakmaz . Gerçekten bakmaz nasıl yani mi dediniz ? Bunu şöyle anlatırlar ; eğer bir İsveçli size 3 sn den fazla bakmışsa  ya fermuarınız açıktır , ya üstünüze ketçap dökülmüştür ya da sizden cidden çoook hoşlanmıştır. Ortalıkta hayalet gibi dolanırsınız o derece  :)
...
Diyelim ki bir İsveçli ile buluşacaksanız dakikasında  orda olmalısınız aksi halde 2 dk sonra gittiyseniz arkadaşınız orada olmayacaktır . Ayrıca evlerine pek davet etmezler , siz ettiniz diyelim garipserler .
Fakat asla asosyal değillerdir mesela İsveç'te Fika zamanı diye bir olay vardır .Nedir bu fika ? 5 çayı gibi bir şey düşünün .Tatlı çörek eşliğinde kahve içmeye denir. Hadi fika yapalım derlerse kekinizi alın hemen eşlik edin ,buna hayır demez garipsemezler .

Haydi vatandaşlık alalım mı dediniz ?

İsveç 'te yabancıların gözdesi " sambo " diye bir sistem var .Evlenmeden beraber yaşamak demek . İsveç vatandaşı biriyle kadın erkek , kadın kadın , erkek erkek farketmez evlenmeniz gerekmiyor sadece arkadaş olarak aynı evi 3 yıl  paylaştığınızı beyan ederseniz sambo yapmış oluyorsunuz .  Öncelikle devlete bu durumu en başından beyan etmeniz ve onay almanız geliyor . Vatandaşlık almak isteyen yabancıların başvurduğu bir yöntem fakat son zamanlarda zorlaştığı söyleniyor .Fazla mülteci aldığından adamlar haklı bir yerde . Yine de kafayı bu konuya takanlara önerim  sağlıklı güncel bilgiyi resmi makamlardan alabilirler .
İsveç hakkında bir takım bilgiler vermeye çalıştım . Harika bir ülke kendilerini tarif ederken dedikleri gibi mükemmeliyetçi bir ülke ama kışlar soğuk ve karanlık :(   Yine de herkesin gidip görmesini hiç değilse bir kaç gün insan gibi yaşamanın ne demek olduğunu görmesini canıyürekten isterim.
sevgilerimle ,